گاهی اوقات کودکان کارهایی را از سر ندانستن و حتی لجاجت انجام می دهند. پدر و مادرها باید سعی کنند کار اشتباه فرزندشان را با گذشت و چشم پوشی جواب دهند.
شخصى مى گوید: از دست فرزندم نزد امام کاظم علیه السلام شکایت کردم.

امام کاظم(ع) فرمودند:
او را کتک نزن و با وى قهر کن، اما آن را طولانى نکن.

بحارالانوار | ج104 | ص99

یکی از کارهای که پدر و مادر باید حتماً رعایت کنند این است که بین فرزندان خود هیچ فرقی قائل نباشند، چه بسا یک نوازش کردن و بوسه زدن بر صورت یک فرزند، باعث دل شکستگی فرزندان دیگر می شود.

مردى که یکى از پسرانش را بوسید و دیگرى را نبوسید،
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
چرا میان آن دو، مواسات را رعایت نکردى؟

من لایحضره الفقیه | ج3 | ص483

کودکان از زمانی که به دنیا می آیند تا زمانی که بزرگ می شوند نیازمند مهر و محبت و توجه پدر و مادر خود هستند.

پیامبر اکرم (ص):
هر گاه پدر به فرزند خود نگاه کند و او را خوشحال سازد، (پاداشِ) آزاد کردن بَرده اى براى پدر است.

مستدرک الوسائل | ج15 | ص251

سلام کردن نشانه ادب و احترامی است که آدم ابتدا برای خودش قائل می شود بعد به کسی که به او سلام می کند.

پیامبر اکرم(ص):
پنج چیز را تا هنگام مرگ رها نمى کنم که پس از من جزء آیین شوند: [یکى از آنها] سلام کردن به کودکان است.

مکارم الاخلاق| ج1 | ص251

به قول و قرارهایی که با فرزندمان می گذاریم، پایبند باشیم و به آنها اهمیت دهیم. زیرا بچه ها وفای به عهد و خوش قولی را از همان کودکی از پدر و مادر یاد می گیرند.

امام رضا (ع):
هرگاه به کودکان وعده اى مى دهید، آن را برایشان عملى کنید؛ زیرا آنان مى پندارند شما همان کسانى هستید که روزى شان مى دهید. و بى گمان خداوند بزرگ به اندازه اى که براى (رعایت نکردنِ حقوق) ن و کودکان خشمناک مى شود، براى چیز دیگرى خشمناک نمى شود.

اصول کافی | ج6| ص50

آموزش قرآن به فرزند باعث رو سفیدی پدر و مادر در قیامت است.

پیامبر اکرم(ص):
هرکس به فرزندش قرآن بیاموزد، آن فرزند [در روز قیامت] همراه پدر و مادرش فرا خوانده مى شود تا دو جامه بر تن آن دو بپوشند به گونه اى که چهره هاى بهشتیان از فروغشان بدرخشد.

اصول کافی | ج6 | ص49

بچه ها دوست دارند که در انجام دادن کارهای پدر و مادرشان کمک کنند. اگر میخواهیم آنها مسئولیت پذیر شوند و اعتماد به نفسشان بالا رود کارهایی را به آنها بسپارید که در حد توانشان باشد.

شخصی می گوید به حضرت عرض کردم: چگونه مى توانم فرزندم را در نیکو شدنش یارى دهم؟
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
کارى را که به آسانى انجام داده است از وى بپذیرد؛ از کارى که انجام دادن آن برایش سخت است درگذرد؛ او را به کارى بیش از توانش وا ندارد؛ و وى را نادان نپندارد.

اصول کافی | ج6| ص50

گریه کردن راهیست که کودکان به صورت غزیزی برای انتقال مفاهیم و حالات جسمی و روحی خود استفاده می کنند. اگر کمی توجه کنیم آنها با زبان بی زبانی با ما حرف می زنند؛ گریه کردن آنها یعنی من به توجه نیاز دارم.

امام صادق (ع):
روزى پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نماز ظهر را با مردم به جاى آوردند و دو رکعت پایانى نماز را با شتاب خواندند. چون نماز پایان یافت، مردم به آن حضرت عَرض کردند: آیا در نماز اتفاقى رخ داد؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: مگر چه شده است؟ عرض کردند: دو رکعت پایانىِ نماز را با شتاب خواندید. پیامبر صلی الله علیه و آله به آنان فرمودند: مگر شما فریاد بلند آن کودک را نشنیدید؟

اصول کافی | ج6 | ص48

آن چیزی که بذر محبت را در دل فرزندانمان می کارد، دوست داشتن و عشق ورزیدن به آنهاست که باعث می شود آنها هم از اعماق دل ما را دوست داشته باشند و به ما احترام بگذارند.
پیامبر اکرم (ص):
کودکان را دوست بدارید و به آنان مهربانى کنید.

اصول کافی | ج6 | ص49

یکی از نکاتی که خوب است پدر و مادرها آن را رعایت کنند، بازی کردن با فرزندانشان آن هم به روش کودکانه و شبیه به خودشان است. برای سهولت این کار می توانند سری به کودک درونشان بندازند و به یاد ایام کودکی خودشان با آنها بازی کنند.

پیامبر اکرم (ص):
هر کس نزدش کودکى باشد، باید با او کودکانه رفتار کند.

من لایحضره الفقیه | ج3 | ص483

یکی از موهبت های الهی به پدر و مادر، #فرزند_دار_شدن است. وقتی #کودک به دنیا می آید، همه دوستش دارند و به او #عشق می ورزند و حتی #مهر و #محبت بین اعضای #خانواده هم بیشتر می شود و همه اینها به یمن تولد و قدوم آن #فرزند می باشد.


امام صادق (ع):
حضرت موسى بن عمران علیه السلام عرض کرد: پروردگارا کدام یک از کارها نزد تو برتر است؟ خدا به او فرمود: #دوست_داشتن کودکان، زیرا سرشت آنان بر یگانگى من استوار است.


بحارالانوار | ج104| ص105

امروزه #دشمن با استفاده از #ماهواره و شبکه های اجتماعی سعی بر ساختن برنامه های متنوع و جذابی دارد که با آنها افکار و اعتقادات خانواده ها، مخصوصاً کودکان و نوجوانان را #منحرف و نسبت به ارزشهای ملی مذهبی #بدبین کنند که #وظیفه ما مقابله با این #هجمه های #ضد_فرهنگی با تمام توان است.

امام علی (ع):
به #کودکان خود، آنچه را خداوند سودمندشان قرار داده است، #بیاموزید تا مُرجِئه [مُرجِئه، فرقه اى بودند که انحرافاتى در عقیده داشتند] با #اندیشه خویش بر آنان چیره نشوند.

الخصال | ج2 | ص614

از جمله وظایف یک پدر به فرزندش این است که او را با معارف دین آشنا کند. اینکه چطور خدا را بشناسد، باورش کند و به او ایمان قلبی بیاورد و در قبال نعمتهای بی کرانش، شکرگزارش باشد.

امام سجاد (ع):
حق فرزند تو این است که او را به سوى پروردگارش رهنمون سازى و در فرمانبردارى از او، نسبت به وظایف تو و خودش، یارى اش دهى.

تحف العقول|ص263

دل نوجوان مثل مزرعه ای است که میتوان هم از آن بهترین محصول را برداشت کرد و هم میتوان با بی مدیریتی از آن علف هرز رویاند. دل نوجوان را مدیریت کنید برای برداشت بهترین ها

امام علی (ع):
جز این نیست که دل نوجوان همچون زمین میان تُهى است؛ هر چه در آن افشانده شود، همان را مى پذیرد.

وسائل الشیعه| ج15|ص121

در بحث تربیت فرزند باید توجه داشت که اگر آنها مرتکب خطا شدند، به جای برخورد تند باید به آنها کمک کرد که هم به اشتباهشان پی ببرند و هم در صدد جبران آن باشند، آن هم با برخورد صحیح و معقولانه

پیامبر اکرم (ص):
مِهر خداوندى از آنِ بنده اى باد که فرزند خود را با نیکى کردن به وى و دَمسازى با او و آموزش و ادب کردن وى، در نیکو شدنش یارى دهد.

وسائل الشیعة|ج15|ص169

یکی از مسائلی که نقش مهمی در تربیت فرزندان دارد، ادب آموختن و یاد دادن حفظ احترام به آنها در قبال بزرگتر ها و حتی دوستان و هم سن و سالان است.

پیامبر اکرم (ص):
حق فرزند بر پدرش این است که ادب وى را نیکو کند و در جایگاه شایسته اى قرارش دهد.

وسائل الشیعة | ج15 | ص123

کودکان خیلی چیزها را می توانند از پدر و مادرشان یاد بگیرند. یک نمونه از آن آموزه ها که می توان حتی قبل از مدرسه رفتن به آنها آموخت، خواندن و نوشتن و سایر آموزش های مفید و کاربردی است.

پیامبر اکرم (ص):
از جمله حقوق فرزند بر پدرش این است که به او نوشتن را بیاموزد.

مکارم الاخلاق | ج 1| ص 474

یکی از وظایف پدر در قبال فرزند این است که برای فرزندش اسم خوب انتخاب کند. این باعث می شود که فرزندش وقتی بزرگ شد هم از این انتخاب نام خرسند باشد و هم صاحب اسمش را الگو در زندگیش قرار دهد.

پیامبر اکرم (ص):
حق فرزند بر پدرش این است که نام نیکو برای او برگزیند.

وسائل الشیعه| ج15|ص123

پدر و مادرها معمولاً اسم کسانی را برای بچه هایشان انتخاب می کنند که به آنها تعلق خاطر دارند و برایشان احترام خاصی قائلند. چقدر خوب است که ما اسم فرزندمان را از بین اسامی اهل بیت علیهم السلام انتخاب و با این کار یاد و نامشان را همیشه زنده نگه داریم.

امام صادق (ع):
به شخصى که نام دخترش را «فاطمه» نهاده بود، فرمودند: اکنون که نام او را «فاطمه» نهاده ای، دشنامش نده؛ نفرینش نکن؛ و کتکش نزن.


اصول کافی | ج6 | ص48

قبل از اینکه فرزندتان به دنیا بیاید، برایش اسم انتخاب کنید. چرا که قبل از به دنیا آمدن دارای روح و شخصیت هستند و قابل احترامند و اگر برایشان اسم انتخاب نشود و بمیرند، روز قیامت به خاطر این بی احترامی به پدر و مادرشان اعتراض می کنند.

امام علی (ع):
فرزندان خویش را، پیش از آنکه متولد شوند، نامگذاری کنید.

وسائل الشیعه| ج15|ص121

از قدیم گفتند هیچ نعمتی بالاتر از نعمت سلامتی نیست. حال اگر خدا به آدم نعمتی مثل اولاد بدهد، طبعاً همه دوست دارند که فرزندشان سالم و سلامت به دنیا بیاید.

امام سجاد (ع):
هرگاه به امام سجاد علیه السلام مژده مى دادند که دارای فرزند شده است، پیش از آنکه بپرسند پسر است یا دختر، مى پرسیدند! آیا سالم است؟ و هنگامى که مى فهمیدند سالم است، مى فرمودند: سپاس از آنِ خدایى است که از من آفریده ای ناسالم نیافریده است.

وسائل الشیعه| ج15|ص143

چه زیبا می شود که یکی از ملاک های ازدواجمان با سواد بودن و به اصطلاح معروف با اطلاع بودن فرد مقابل باشد. و یکی از هدف های ما در زندگی مشترک علم آموزی و رسیدن به قله های علمی باشد.
امام علی(علیه السلام):
دانش بزرگ ترین بزرگواری (و شرافت) است.
بحار421/77

خانواده ای از نگاه دین مبین اسلام، سالم و هدفمند است که دغدغه و تلاشش به سوی کسب کردن خصوصیات اخلاقی و مزین کردن خودشان به آداب پسندیده باشد.
لذا امام علی(علیه السلام) میفرمایند:
برترین بزرگواری و حیثیت، اخلاق خوب است.
غررالحکم8

نمی توانیم ادعا کنیم که هیچ انسانی کار خطا و اشتباه انجام نمی دهد.(البته انبیاء و معصومین از این قاعده مستثنی هستند.) بنابراین نباید با یک اشتباه از همسر خود که با خلق و خوی ما سازگار نیست با او به گونه ای صحبت کنیم که موجب تحقیر او شود.
امام صادق(علیه السلام):
هر که مومنی را سرزنش کند خدا اورا در دنیا و آخرت سرزنش کند.

واژه های اخلاقی از اصول کافی ص99

اگر قرار باشد که در زندگی خود با هر کنش و رفتار نامناسب دیگران به فکر فرو رویم و زهن خود را مشغول کنیم و به قول معروف غصه ی رفتار دیگران را بخوریم در این حالت زندگی ما به خطر میافتد. بنابراین بهترین کار سازگاری است.
امام علی(علیه السلام):
سازگاری پوشاننده عیب ها است.
بحار35/167/74

عطوفت بین اعضای خانواده ، بهترین راه برای انسجام و بهترین وسیله برای ارتباط خانواده است. گاهی اثر گفتن یک (دوستت دارم) از اعماق قلب ، از انجام هزاران ساعت کارهای دیگر برا یکدیگر بیشتر است. هرچه عاطفه افراد بیشتر باشد ، با ابراز محبت نسبت به همدیگر ، گل هایی را در دشت پهناور زندگی هم می کارند و آنرا گلستان میکنند ، گلستانی که حتی اگر مبتلا به تندترین بادها شود ، از دانه های گل هایش که باد بر زمین ریخته ، نه تنها ازبین نمیرود بلکه چندین برابر می شود

پیامبر اکرم (ص): دلهای خود را به نرمی و مهربانی (و عاطفه داری) عادت دهید.
بحار ج۵ ص۳۸

بعضی از انسان ها بر این عقیده اند که مال و ثروت  عامل پایداری و تداوم زندگی می باشد. اما فی الواقع  آنچه که موجب زندگی ای طولانی و بدون حاشیه است، میزان التزام زوجین به اخلاق و ادب می باشد. در مطالب بعدی به نقش مال و ثروت در زندگی خواهیم پرداخت.
امام علی(علیه السلام):
هیچ ارزشی بهتر از ادب نیست.
منبع: بحار 93/1

«امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

أَحسِنوا ظنُونَکُم بِاِخوانِکُم تَغَتَنِموا بِها صَفاءَ القَلبِ وَ نَقاءَالطَّبعِ.

در حق برادران خود حسن‌ظن داشته باشید که برای شما صفای دل و پاکیزه‌طبعی به دنبال خواهد داشت. (بحار، ج ٥، ص ١٩٦)

مام علی(ع) می فرماید:

سپاسگزاری تو از کسی که از تو راضی است، رضایت و وفای او را می افزاید، و سپاسگزاری تو از کسی که بر تو خشمگین است، موجب صلاح و تمایل و عاطفه از سوی او نسبت به تو می گردد:

«شُکرک الرّاضی عَنْکَ یَزیدُهُ رضا و وفاءً، شُکرُکَ لِلسّاخِطِ عَلَیکَ یوجبُ لَکَ مِنه صَلاحا و تعطُّفا»

غررالحکم، (به نقل از میزان الحکمه، ج5، ص152).

اگر در زندگی محبت وجود داشت، سختی های بیرون خانه آسان خواهد شد. برای زن هم سختی های داخل خانه آسان خواهد شد.
در ازدواج، اصل قضیه محبت است. دخترها و پسرها این را بدانند. این محبتی را که خدا در دل شما قرار داده، حفظ کنید.
مقام معظم رهبری

پیامبر عزیز اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند:

«جلوس المرء عند عیاله احب الی الله تعالی من اعتکاف فی مسجدی هذا ; نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی تر از اعتکاف [و نشستن] در این مسجد من است .»

میزان الحکمة، ج 4، ص 287

خداوند در آیه 19 سوریه نساء درباره معاشرت خانوادگی می فرماید: عاشرو هن بالمعروف فان کرهنمو هن فعسی ان تکر هوا شیئا و یجعل الله فیه خیرا کثیرا؛ با ن به شایستگی رفتار کنید و اگر به جهتی از آنها خوشتان نمی آید، چه بسا چیزهایی که ناپسند شماست، در حالی که خداوند در آن، خیر فراوانی برای شما قرار داده است.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:

حضرت زین العابدین امام سجاد علیه‌السلام فرمودند: 
حق زن این است که بدانى خداوند عزّوجلّ او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتى از جانب اوست. پس احترامش کن و با او مدارا نما، هر چند حق تو بر او واجب تر است اما این حق اوست که با او مهربان باشى.

متن حدیث: 

وَ اَمّا حَقُّ اَّوجَةِ فَاَنْ تَعْلَمَ اَنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَها لَکَ سَکَنا وَ اُنْسافَتَعْلَمَ اَنَّ ذلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللّه ِ عَلَیْکَ فَـتُـکْرِمَها وَ تَرْفُقَ بِها وَ اِنْ کانَ حَقُّکَ اَوجَبَ فَاِنَّ لَها عَلَیْکَ اَنْ تَرْحَمَها؛

کودکان بر اساس ساختار آفرینش الهی در هفت سال نخست باید به گونه ای آزادانه زیست کنند و به نوعی با محدودیت کمتری در فعالیت هایشان مواجه شود.
دایره مخاطبین کودکان در برهه نخست تربیت ، محدود به خانواده فردمی شود.
بهترین بستر برای تغذیه جسم و جان کودک تعالیمی است که توسط پدر و مادر به او انتقال داده می شود.
در گفتار بعدی به نقش کلیدی بازی در تربیت کودک خواهیم پرداخت.
امام صادق علیه السلام:
کودک باید در هفت سال نخست بازی کند.الکافی، ج ۶، ص ۴۷

برای نقش کلیدی بازی در تکمیل شخصیت کودک ، باید هیجان ، هوش ، احساس ، و ادراک و سطوح یادگیری او را مورد مطالعه بالینی قرار داد.

هفت سال اول زندگی، «دوره بازی» نیز نامیده می‌شود. بنابراین، بازی در نظریه رشد و تربیت کودک از نظر اسلام، یک مرحله را به خود اختصاص داده است که این بیانگر توجه بسیار اسلام به بازی کودک است.

دنیای کودکی با دنیای بزرگسالی متفاوت است و والدین باید این دوران رشد را درک کنند و به کودکان اجازه دهند که بازی کنند.

بازی برای کودک در دین مبین اسلام امری پذیرفته و ممدوح می باشد که در مستندات آن می توان به آیات و روایات فراوان صادر از کلام معصومین اشاره نمود.
امام صادق علیه السلام:
کودک باید در هفت سال نخست بازی کند.الکافی، ج ۶، ص ۴۷